Sacrificium laudis, Epistula Apostolica, Die 15 m. Augusti a. 1966, Paulus PP.VI


PAULUS PP. VI
EPISTULA APOSTOLICA*
SACRIFICIUM LAUDIS
AD MODERATORES GENERALES
RELIGIONUM CLERICALIUM
CHORI OBLIGATIONE ADSTRICTARUM

Dilecti filii,
salutem et apostolicam benedictionem
Sacrificium laudis, hostia labiorum confitentium Dominum, psalmodia et
hymnodia, quibus horae, dies, anni tempora religionis sacrantur pietate,
Eucharistico Sacrificio quasi medio sole rutilante et cuncta ad se
trahente, a vestris Familiis Deo devotis magno semper in honore haberi
consueverat. Recto enim consilio tam sancto operi nihil anteferendum esse
aestimabatur. Quanta gloria inde omnium Creatori obvenerit, quantae
utilitates in Ecclesiam sint profectae, facile intellegitur. Hac certa et
assidua precandi ratione per saeculorum decursum docuistis cultum divinum
in humana consortione maximi esse momenti.
Ex litteris vero, a quibusdam vestrum et e compluribus nuntiis aliunde
datis, comperimus coenobia vel provincias vestras — de iis tantum
loquimur, quae ad ritum pertinent Latinum — in sacra Liturgia peragenda
dissimiles mores induxisse: alia nempe linguae Latinae retinentissima
esse, alia vulgares sermones in chorali officio expetere, alia hic illic
cantum, quem Gregorianum appellant, cum cantilenis hac aetate conditis
velle commutare. Quin immo a quibusdam est flagitatum, ut lingua latina
ipsa aboleretur.
Oportet profiteamur huiusmodi postulationibus non leviter Nos esse
commotos et nonnullo maerore affectos, atque oritur quaestio, undenam
exstiterit et curnam propagatus sit talis mentis habitus et antea ignotum
fastidium.
Vobis certe exploratum est neque in dubitationem potestis vocare,
quantopere Familias vestras religiosas diligamus, quanti eas faciamus.
Admirationi Nobis saepe sunt insignis pietatis testimonia et ingenii
cultus monumenta, quibus nobilitantur. Nostrum putamus esse gaudium, si
qua Nobis copia datur, dummodo liceat ac deceat, iis favendi, votis earum
obsecundandi, feliciori statui consuendi.
Sed ea, quae supra diximus, fieri contingunt, postquam Concilium
Oecumenicum Vaticanum Secundum meditate ac sollemniter hac de re suam
edixit sententiam (Cf Const. de sacra Lit. Sacrosanctum Concilium, n. 101,
1), et Instructionibus eam subsecutis certae editae sunt normae; in quarum
Instructione altera, ad exsecutionem Constitutionis de sacra Liturgia
recte ordinandam die XXVI mensis Septembris anno MCMLXIV emissa, haec sunt
decreta: «In divino Officio in choro persolvendo clerici linguam latinam
servare tenentur» (n. 85); altera vero, quae de lingua in celebrandis
Officio divino et Missa «conventuali» aut «communitatis» apud Religiosos
adhibenda inseribitur ac die XXIII mensis novembris anno MCMLXV fuit
vulgata, praeceptum illud confirmatur simulque ratio ducitur spiritualis
fidelium emolumenti et peculiarium condicionum, quae in regionibus
obtinent missionali opere excolendis. Donec ergo aliter legitime
statuatur, hae leges vigent et obtemperationem expostulant, qua religiosos
sodales, filios Ecclesiae carissimos, apprime commendari oportet.
Non autem agitur hic tantummodo de retinendo in officio chorali eloquio
latino, sane digno, quod, nedum parvi fiat, alacriter custodiatur, cum sit
in Ecclesia Latina christiani cultus humani fons uberrimus et
locupletissimus pietatis thesaurus, sed etiam de indemnibus servandis
decore, pulchritudine, nativo vigore huiusmodi precationum et cantuum:
agitur videlicet de choralt officio, «suave sonantis Ecclesiae vocibus»
(Cf S. AUGUSTINUS, Confessiones 9, 6: PL 32, 769) expresso, quas
conditores et magistri vestri ac Sancii Caelites, Familiarum vestrarum
lumina, vobis tradiderunt. Non parvi pendenda sunt instituta maiorum, quae
per diuturna saecula vos ornabant. Haec vero choralis officii ratio una e
causis praecipuis fuit, cur Familiae eaedem vestrae firmiter starent
laetisque augerentur incrementis. Mirandum ergo, quod, subita commotione
excitata, ea nonnullis neglegenda iam esse videtur.
In praesenti rerum condicione quae vox, qui cantus substitui poterit pro
catholicae pietatis formulis, quibus usque adhuc usi estis? Perpendendum
est et considerandum, ne peior sit conditio, cum gloriosa illa hereditas
fuerit abietca. Est enim timendum, ne officium chorale ad inconditam
quandam recitationem redigatur, quam vos primo fortasse sentietis inopia
laborare ac taedia gignere. Exsistit etiam quaestio, num homines,
cupientes sacras pretes percipere, templa vestra sint tam frequentes
adituri, si vetus ac nativa illarum lingua, iuncta cum cantu pleno
gravitatis ac decoris, ibi non amplius resonabit. Rogamus igitur omnes, ad
quos pertinet, ut ponderent, quae dimittere velint, neque fontem sinant
inarescere, unde ad praesens usque tempus ubertim hauserint.
Procul dubio lingua latina sacrae militiae vestrae tironibus aliquam et
fortasse haud tenuem difficultatem opponit. Haec autem, quemadmodum
novistis, talis non est habenda, ut vinci et superari non possit, maxime
apud vos, qui, magis abstracti a saeculi negotiis et strepitu, litteris
facilius vacare potestis. Ceterum preces illae, antiqua praestantia ac
nobili maiestate praeditae, iuvenes in sortem Domini vocatos ad vos
allicere pergent, contra, chorus, unde sermo ille, Nationum fines
exsuperans et mirabili vi spirituali pollens, atque modulamen, ex animi
penetralibus, ubi fedes insidet et caritas ardet, erratum, cantum dicimus
gregorianum, erunt ablata, similis erit cereo exstincto, qui non amplius
illuminat, non amplius hominum oculos ac mentes ad se convertit. Quidquid
est, filii carissimi, postulationes, quae supra sunt dictae, ad tam gravia
spectant, ut praesenti tempore, derogando normis Concilii et Instructionum
memoratarum, eas concedere nequeamus. Enixe igitur vos hortamur, ut
quaestionem tam implicatam omni ex parte pensitetis. Nolumus pro
benevolentia, qua vos complectimur, et pro bona existimatione, qua vos
prosequimur, id permittere, quod causa esse possit in deterius labendi,
non levis detrimenti origo vobis forsitan exsistat et certe toti Ecclesiae
Dei aegritudinem ac maestitiam afferat. Sinite Nos, etiam invitis vobis,
rem vestram tueri. Ab eadem Ecclesia, quae ob pastorales utilitates, id
est in populi latine nescientis commodum, sermones vulgares in sacram
Liturgiam induxit, vos mandatum habetis translaticiam dignitatem,
pulchritudinem, gravitatem choralis officii, sive quoad linguam sive quoad
cantum, servandi.
Itaque animis sinceris et tranquillis praeceptionibus obsequimini, quas
non immodicus amor morum veterum suggerit, sed paterna erga vos caritas
proponit et divini cultus diligentia suadet.
Caelestium denique donorurn conciliatricem et propensi animi Nostri
testem, Benedictionem Apostolicam vobis vestrisque sodalibus libentissime
in Domino impertimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die XV mensis Augusti, in festo
Assumptionis Beatae Mariae Virginis, anno MCMLXVI, Pontificatus Nostri
quarto.
PAULUS PP. VI

* Notitiae 2 (1966), pp. 252-255